عقرب. [ ع َ رَ ] (ع اِ) کژدم. (منتهی الارب ) (دهار). جانورکی است از هوام ، زهردار و انواع آن بسیار است. کنیه ٔ وی ام عِریَط و ام ساهره است. عقرب بر نر و ماده ٔ آن اطلاق میشود ولی غالباً در ماده بکار میرود و نر آن را عقربان گویند. و ماده را نیز گاهی عقربه نامند. (از اقرب الموارد). به عربی اسم کژدم ، و آن شیّاله و جرّاره و الوان می باشد،
روزهای قمر در عقرب ۹۵ سال ۱۳۹۵
و آنچه در حین حرکت دنباله را بلند دارد شیاله نامند و آنچه دنباله را کشدجراره ، و او از شیاله کوچکتر می باشد. و زبون ترین اقسام او سیاه و پردار است ، و بهترین او در مداوا زرد شیاله است. (از تحفه ٔ حکیم مؤمن ). به پارسی کژدم خوانند و به یونانی سقرنیوس. بهترین وی نر بود و نشانه ٔ نر آن بود که ضعیف و لاغر بود و نیش وی سطبر بود، وماده ٔ وی فربه و بزرگ بود و نیش وی باریک بود. (از اختیارات بدیعی ). به پارسی کژدم را گویند و هندوی پنچهو گوید. (از تذکره ٔ ضریر انطاکی ). کژدم. کزدم. کج دم. دم کژ. شبوه. دم کج. رُشک. (لغت محلی شوشتر). ابوفصعل. ام فصعل. ام ساهره. ام العریط. ام عسان. عتاق الارض. ابونمیله. ابوعنجل. (مرصع). ج ، عَقارب. (اقرب الموارد) (از منتهی الارب ). و رجوع به کژدم شود :
گرینده بر تو جانوران تا بحد آنک
عقرب ز راه نیش و زبانا گریسته.
